• Sözcük anlamı ile ilgili sorular ÖSS'de birkaç farklı biçimde sorulmaktadır. Daha önceki yıllarda sık sık kullanılan bazı biçimler son yıllarda pek tercih edilmemektedir. Soru biçimlerini örneklerle ele alalım.

• Soru cümlesinde bir sözcüğün anlamlarından biri verilir, hangi seçenekte sözcüğün verilen anlamda kullanıldığı sorulur.

• "Hangi cümlede "görmek" sözcüğü "anlamak" anlamında kullanılmıştır?" cümlesindeki gibi. Böyle bir soruda "görmek" fiilinin geçtiği yerler "anlamak" getirilerek okunacaktır; "görmek" sözcüğünün aldığı ekler "anlamak"a getirilecektir: gördü=anladı
  

Örnek:

Süzülmek"  kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde "akmak" anlamında kullanılmıştır?

A) Gözlerinden yanaklarına yaşlar süzülüyordu.
B) Çocuk, kapı aralığından yavaşça içeriye süzüldü.
C) Sandal, durgun suda bir kuğu gibi süzülüyordu.
D) Hastalıktan zayıflamış, süzülmüştü.
E) Uçurtma havalanmış, göklerde süzülüyordu.
 

(1987/ÖYS)

• Bir başka soru tipinde ise bir sözcüğün hangi cümlede farklı anlamda kullanıldığı sorulur. Verilen sözcük dört seçenekte aynı anlamda, birinde farklı anlamdadır. Örneğin "rahat" sözcüğünün sorulduğunu düşünelim. Bu sözcük dört seçenekte "huzur" anlamında kullanılır, birinde "gamsız, aldırmaz" anlamında kullanılır.

Örnek:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde  "çocuk"  kelimesi, ötekilerden farklı anlamda kullanılmıştır?
 

A) Çocuklardan yaşlarına göre güç işler istenmemelidir.
B) Çocukların gelişmesi için çok iyi beslenmeleri gerekir.
C) Yeni yürümeye başlayan çocuklar sık sık düşerler.
D) Bu çocukların evlenip, yuva kurmalarına biz yardımcı olduk.
E) Çocuklar gizlilik kavramını zamanla öğrenirler.
 

(1987/ÖSS)

• Bir başka soru tipinde ise anlamı sorulan sözcük örnek bir cümlede verilir, hangi seçenekte bu cümledeki anlamı ile kullanılmıştır şeklinde sorulur.

• Böyle sorularda seçeneklere bakmadan önce sorudaki cümlenin halledilmesi gerekir. Anlamı sorulan sözcüğün yerine bir sözcük getirilmeli ve bu sözcüğün cümlede bütünlüğü sağlayıp sağlamadığı kontrol edilmelidir. Sözcüğün nasıl bir bütünün içinde kullanıldığı önemlidir. Doğa ile ilgili bir cümledeki kullanım ile soyut düşüncedeki kullanım bir olmaz. Bu durumu örnek bir soru ile anlaşılır hale getirelim:
  

Örnek:

"Yırtmak" kelimesi, aşağıdakilerden hangisinde, "Konuşmanın kısık ve boğuk mırıltısını yırtan çığlıklar yükseliyordu." cümlesindeki anlamıyla kullanılmıştır?

A) Mektubu okuduktan sonra öfkeyle yırtıp attı.
B) Çivi, çocuğun elini boydan boya yırttı.
C) Seyirciler, boğazlarını yırtarcasına bağırıyorlardı.
D) Gecenin sessizliğini yırtan bir bekçi düdüğü duyuldu.
E) Defterini yırtan çocuğu kalabalığın arasında tanıdı.
 

(1985/ÖYS)

• Son yıllarda sık sorulan bir başka soru tipinde cümlede geçen bir söz öbeğinin anlamı, cümleye kattığı anlam sorulmaktadır. Kimi sorularda altı çizilerek söz öbekleri sorulmaktadır. Böyle sorularda sorulan söz öbeğinin anlamının bir söz ile karşılanması doğru olur.

Örnek:

Ne olursa olsun oraya gideceğim.

cümlesine altı çizili sözün kattığı anlam aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A)  Arkadaşımı mutlaka bulacağım.
B)  Bütün gerçekleri açıklayacağım.
C)  Hemen yola çıkacağım.
D)  Bunların hiçbirini söylemeyeceğim.
E)  Eşyalarımın hepsini götürmeyeceğim.
(1998/ÖSS)

Örnek:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde aynı düşünce değişik sözlerle yinelenmiştir?

A) Seçilen konular ve bunların işleniş biçimi, yazınsal türlere göre değişir.
B) Bu şiirlerin bir bölümü yazıldığı günlerin sınırını aşamamış, yaşarlığını koruyamamıştır.
C) Şimdi de yaratma sürecinin bir başka yönü, konunun algılanış biçimi tartışılmalıdır.
D) Konuşma sırasında,  sözcük seçimiyle,  ses tonuyla anlam değişiklikleri oluşturulabilir.
E) Romanda, kişinin doğup büyüdüğü toprakları unutması, oralardan kopuş nedenleri uzun uzun anlatılmaktadır.
 

(2006)

Yorumlar (0)

Bu yorumun beslemesine abone olun

İsim

Yorum

daha küçük | daha büyük

E-posta ile takip (sadece kayıtlı kullanıcılar)

Yorum Ekle